OLG Karlsruhe, besluit van 6 mei 2025 - 2 WF 62/24
Initiële situatie
Een echtgenoot wordt automatisch beschouwd als de vader van een kind dat geboren is bij zijn vrouw. Als er echter geen genetische verwantschap is, kan hij het vaderschap aanvechten. Hiervoor wordt de genetische afstamming geverifieerd door een deskundige. De moeder en het kind moeten over het algemeen de noodzakelijke monsterafname tolereren - tenzij het onderzoek voor hen onredelijk is.
Het was de vraag of een dergelijke onredelijkheid ook bestaat als in een bepaalde culturele omgeving - hier: Irak, Yazidi-geloof - het uitvoeren van het onderzoek alleen al geassocieerd zou kunnen worden met uitsluiting uit de geloofsgemeenschap en een bedreiging van lijf en leden. Hiertegenover staat het recht van de wettelijke, niet-biologische vader op betwisting en het belang van het kind bij waarachtigheid van status en identiteit.
Feiten van de zaak
Het huwelijk van twee Iraakse onderdanen resulteerde in twee kinderen. Na de scheiding kreeg de moeder de voogdij. De man betwistte zijn vaderschap met betrekking tot één kind, omdat hij niet de biologische vader was.
De familierechtbank gelastte een afstammingsrapport. De moeder, een volgeling van het Yazidi-geloof, weigerde mee te werken omdat ze bang was voor uitsluiting uit de geloofsgemeenschap en sancties van haar familie, waaronder moord. Haar broer bevestigde dit.
De vader van het kind sprak vervolgens met de familie van de moeder. Ze legden uit dat de zaak volgens de Duitse wet moest worden opgelost. De vader van de moeder van het kind verzekerde haar ook dat er geen wraakacties te verwachten waren.
Besluit
De familierechtbank volgde niettemin de argumenten van de moeder en het Oberlandesgericht Karlsruhe bevestigde deze beslissing.
Een onderzoek is onredelijk als het kan leiden tot ernstige schade voor de betrokken persoon. Hoewel het type monsterafname op zich meestal geen onredelijkheid rechtvaardigt, kan hier worden aangenomen dat de procedure levensbedreigend zou kunnen zijn voor de moeder vanwege de cultureel-religieuze achtergrond.
De verzekeringen van haar vader veranderden hier niets aan, aangezien mogelijke wraakacties niet konden worden uitgesloten. Het recht van de moeder op lichamelijke integriteit prevaleerde daarom boven het belang van de vader om de afstamming op te helderen.
Classificatie
In principe moeten genetische tests worden uitgevoerd in het belang van het kind om ervoor te zorgen dat zijn afkomst bekend is. Religieuze of culturele overwegingen alleen kunnen een weigering niet rechtvaardigen. Het recht van de vader om bezwaar te maken mag alleen in uitzonderlijke gevallen terzijde worden geschoven, namelijk als medewerking onredelijk is.
Terwijl in eerdere jurisprudentie onredelijkheid met betrekking tot mogelijke strafrechtelijke gevolgen voor mannen altijd werd ontkend, werd dit hier voor het eerst erkend vanwege de dreiging van religieus gemotiveerd geweld. Hoewel dergelijke handelingen in Duitsland strafbaar zijn, waren de vermeende gevaren alleen al voldoende om de medewerkingsplicht van de moeder uit te sluiten.
De rechtbank onderzocht echter niet de mogelijkheden tot bescherming van de moeder of de waarschijnlijkheid van dergelijke sancties. Ook werd geen rekening gehouden met de mogelijkheid dat de vader met zijn verzoek opzettelijk schade wilde berokkenen.
Het Oberlandesgericht heeft de tegenstrijdige belangen niet uitvoerig tegen elkaar afgewogen. Ondanks de bewijslast en de bewijslast van de moeder, wordt in de beslissing niet uitgelegd waarom haar informatie voldoende werd geacht. Er is geen rekening gehouden met de gevolgen van onopgelost vaderschap voor het kind. De beslissing lijkt daarom twijfelachtig in het licht van de jurisprudentie van het Federale Constitutionele Hof.
De juridische vader blijft gebonden aan alle plichten, de genetische afstamming van het kind blijft onduidelijk. Het kind groeit op - ten minste tot het meerderjarig is - zonder kennis van zijn biologische afkomst en verliest zo een belangrijk deel van zijn identiteit.
Deze beslissing sluit in feite de mogelijkheid uit om de beslissing aan te vechten nog voordat de steekproef is genomen, zodra er een risico bestaat op sancties zoals bedreigingen of geweld in bepaalde culturele contexten. Hoewel het belang van mannen bij bescherming tegen strafvervolging niet voldoende is, wordt het risico op geweld binnen het gezin als prioriteit erkend. Bijgevolg moet zowel het recht van de wettelijke, niet-biologische vader op betwisting als het recht van het kind op identiteit op de achtergrond blijven.
Dr. Marko Oldenburger
Gespecialiseerde advocaat voor familierecht en medisch recht
Deutsch 
English (UK) 
Nederlands