Het Hof van Beroep in Berlijn (beslissing van 17 juni 2025 - 1 W 386-387/22) moest zich buigen over de vraag hoe een vrouw-naar-man transseksueel die een kind baart, in het geboorteregister moet worden ingeschreven.
De persoon in kwestie wilde Vader resp. eerste ouderpositie worden geregistreerd. Het registratiekantoor schreef hem echter in als "moeder" en voegde het geslacht "vrouw" toe aan het register. De aanvragen van de man hiertegen liepen op niets uit.
De KG verduidelijkte: Volgens de huidige wetgeving (Sectie 1591 BGB) is de persoon die het kind gebaard heeft altijd de moeder - ongeacht een eerder veranderde genderidentiteit. Het vaderschap, dat de aanvrager wil laten registreren, is alleen mogelijk als tweede ouder en afgeleid van het moederschap van de persoon die het kind heeft gebaard - hetzij door huwelijk of erkenning/toestemming of gerechtelijke vaststelling op basis van gebruikte zaadcellen. Fysieke afstamming via genetische verbinding door middel van een eicel is niet mogelijk. De rechtbank zag geen schending van fundamentele rechten, maar stond een beroep op rechtsvragen toe aan het BGH vanwege het fundamentele belang.
Classificatie:
De beslissing illustreert de gedenkwaardige gevolgen van jarenlange passiviteit van het juridisch beleid op het gebied van levenskwesties. Het toont de gevolgen die ontstaan wanneer gespecialiseerde wetgeving vasthoudt aan historische classificaties - elk ouderschap is beperkt tot de binaire categorieën vrouw en man, die kunnen worden bepaald op basis van chromosomenparen. Ondanks hervormingen (TSG → SBGG) is de eerste ouder door de geboorte altijd de moeder en wordt de barenden in het geboorteregister altijd als vrouw ingeschreven. Dit overschrijft echter wettelijk een ander zelfbepaald geslacht van de barenden op een twijfelachtige manier. Wat spreekt er tegen om een vrouw-naar-man transseksueel te erkennen als een Positie van de ouder in het geboorteregister en niet tegen zijn genderidentiteit als vrouw en als vrouw? Dit veranderde niets aan zijn ouderschap.
Staatsrechtelijk gezien is de huidige juridische situatie al enige tijd niet onproblematisch. Maar sinds de invoering van het SBGG op uiterlijk 1 november 2024 is de exclusieve aanduiding van de barenden als moeder in strijd met een andere genderidentiteit. Het feit dat ze wettelijk erkend moeten worden zonder discriminatie is al benadrukt door het BVerfG (Federale Constitutionele Hof) in uitspraken over de voormalige TSG (Transseksuelen Wet). De gespecialiseerde wetgeving dwingt mensen echter nog steeds om zich te laten registreren met een ander geslacht en een andere naam, in tegenstelling tot hun eigen genderidentiteit. Elke persoon van wie een kind biologisch afstamt is een ouder in de zin van art. 6 lid 2 GG. Dit omvat - naast gelijke genetische afstamming via ei- en zaadcellen - geboorte. Gezien de mogelijkheid in de PStV (Personenstandsverordnung) om de op de vorm gebaseerde aanduidingen moeder en vader onmiddellijk te laten wijzigen in ouder, blijft het onbegrijpelijk om dit niet onmiddellijk te doen of, uiteindelijk optimaal, af te zien van een gedwongen geslachtsspecifieke indeling. De vraag of een geslachtsspecifieke aanduiding als ouder in het geboorteregister überhaupt nodig is, wordt in de literatuur terecht steeds vaker bekritiseerd.
Conclusie:
Het KG Berlijn bevestigt de eerdere juridische situatie - maar maakt tegelijkertijd duidelijk dat er behoefte is aan wettelijke verduidelijking en wijziging. De discussie over modern afstammingsrecht, dat ouderschap niet langer noodzakelijk koppelt aan geslachtsverdeling, blijft daarom zeer actueel.
Dr. Marko Oldenburger
Gespecialiseerde advocaat voor familierecht en gespecialiseerde advocaat voor medisch recht
Deutsch 
English (UK) 
Nederlands